Depresja poporodowa

Obniżony nastrój, który pojawia się u kobiety tuż po porodzie jest czymś normalnym i naturalnym. Zjawisko to nazywane “baby blues”, czyli tzw. smutek poporodowy może dotyczyć nawet 85% kobiet. Jednak w odróżnieniu od depresji poporodowej znika po około 2 tygodniach od porodu. Objawy smutku poporodowego nie wymagają interwencji czy leczenia, bowiem znikają samoistnie.

Depresja poporodowa związana jest bezpośrednio z narodzinami dziecka i pojawia się najczęściej od 1. do 6. miesiąca po porodzie. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy dotyka ona kobiety nawet kilkanaście miesięcy po narodzinach dziecka. Źródeł stresu w okresie okołoporodowym jest wiele, jednak badania naukowe donoszą, że najbardziej narażone są kobiety chorujące na depresję w przeszłości lub w okresie ciąży. Istotnymi czynnikami ryzyka są brak wsparcia i akceptacji wśród osób najbliższych oraz samotne macierzyństwo. Kolejną okolicznością działającą na niekorzyść kobiety jest traumatyczny przebieg porodu oraz złe doświadczenia rodzącej związane z pobytem w szpitalu.

Depresja poporodowa – objawy

Nie istnieją jednoznaczne przyczyny pojawienia się depresji poporodowej, jednak znane są jej objawy:

• obniżenie nastroju i płaczliwość - kobieta przez większą część dnia jest smutna, rozdrażniona i przygnębiona,
• osłabienie zainteresowań - przestają ją cieszyć rzeczy, które wcześniej sprawiały jej radość, dotyczy to również jej wcześniejszych pasji,
• anhedonia - czyli niezdolność do przeżywania radości i satysfakcji,
• obniżona samoocena oraz negatywna ocena własnych kompetencji w roli matki - kobieta myśli o sobie w sposób niekorzystny,
• poczucie winy - pojawiają się wyrzuty sumienia np. że młoda mama nie opiekuje się swoim dzieckiem w adekwatny sposób lub za dużo myśli o sobie a za mało o dziecku,
• stany lękowe oraz obawy związane ze zdrowiem i bezpieczeństwem dziecka,
• bezsenność bądź nadmierna senność,
• zaburzenia apetytu,
• zaburzenia z zakresu funkcji poznawczych: np. problemy z koncentracją lub z pamięcią,
• nawracające myśli o śmierci i próby samobójcze. 

Symptomów depresji poporodowej jest wiele, jednak objawy związane z nawracającymi myślami o śmierci czy próby samobójcze, powinny zostać skonsultowane z psychologiem lub psychiatrą tak szybko jak tylko jest to możliwe.

Dobrostan matki to również dobrostan dziecka, więc aby kobieta nie czuła się osamotniona w roli matki, kluczowe jest wsparcie ze strony partnera i rodziny. Po porodzie matka powinna zostać otoczona troską w szczególny sposób. Należy jej pomagać tak, aby nie czuła się pouczana i kontrolowana. Ważną rolę pełnią tu pielęgniarki i położne podczas wizyt patronażowych, które powinny zachować szczególną wrażliwość na potrzeby młodej matki.

Depresja poporodowa – leczenie

Okres poporodowy to czas, kiedy kobieta poznaje nie tylko swoje dziecko, ale przede wszystkim uczy się nowej roli. Nie jest to łatwe zadanie w sytuacji, kiedy presja społeczna jest tak wielka. Otoczenie bowiem często naciska, by karmić piersią mimo, że nie zawsze młoda mama jest na to gotowa. Nierzadko zdarza się, że kobieta z różnych powodów nie może tego robić, przez co pojawia się poczucie winy. Ponadto zdarza się, że młoda mama porównuje siebie do innych kobiet oceniając się w niezwykle surowy sposób.

Skala zachorowań na depresję poporodową wymaga szczególnej uważności na potrzeby młodych matek. Ważną rolę pełni tutaj partner i najbliższe otoczenie kobiety, które powinno zadbać o to, by kobieta czuła się zaopiekowana. Nie należy żadnego objawu bagatelizować, a ewentualne wątpliwości zweryfikować z psychologiem, psychiatrą czy lekarzem rodzinnym. Ważne jest również, by po porodzie znaleźć odpowiednią pomoc u położnej środowiskowej, której zadaniem jest zadbać nie tylko o nowo narodzone dziecko, ale również o mamę w połogu.

Depresja poporodowa wymaga leczenia. Obecność bliskich oraz osób, które zajmą się przez jakiś czas dzieckiem jest ważna, ale czasem to wciąż za mało. Okazane zrozumienie czy kontakt z najbliższą przyjaciółką również może być niewystarczający, choć w tak trudnym czasie dla młodej mamy, każda forma wsparcia będzie na wagę złota.

Skuteczną formą leczenia będzie psychoterapia, psychoedukacja oraz leki przeciwdepresyjne. Istnieją bowiem na rynku środki farmakologiczne, które może przyjmować nawet kobieta karmiąca piersią. Zdarzają się również przypadki depresji poporodowej, w której niezbędne jest leczenie szpitalne.

Kobieta po porodzie wymaga szczególnej troski i wrażliwości zarówno ze strony najbliższej rodziny i przyjaciół, jak i całego personelu medycznego. Ważna jest tutaj psychoedukacja, która uświadomi społeczeństwo, czym tak naprawdę jest okres okołoporodowy. Macierzyństwo może być najpiękniejszym okresem w życiu kobiety, ale również może wiązać się z dużymi trudnościami. Wahania nastroju mogą być efektem działania hormonów, ale nierzadko mogą być wstępem do jednostki chorobowej, która wymaga natychmiastowego leczenia.