Kiedy zacząć myśleć o badaniach w ciąży?
Badania w ciąży należy rozpocząć od momentu jej potwierdzenia, czy to z pomocą testu ciążowego, czy analizy laboratoryjnej. Wizyta u ginekologa w 7-10. tygodniu ciąży jest standardem. Podczas tej wizyty ginekolog ocenia ryzyka ciążowe, wykonuje badanie piersi, mierzy ciśnienie krwi oraz skierowuje na konsultację internistyczną i stomatologiczną.
Jakie badania należy wykonać?
Rozwój ciąży i to, co dzieje się w organizmie kobiety w tym czasie można zestawiać ze standardami, jakie zwykło się zbierać w postaci kalendarza ciąży. Jednak w żaden sposób nie zastąpi on weryfikacji stanu zdrowia w formie diagnostyki laboratoryjnej i lekarskiej. Kobieta będąca w ciąży w czasie jej trwania przechodzi regularnie kilka badań. Na niektóre z nich kieruje lekarz prowadzący, a inne w zależności od potrzeb, przyszła mama może wykonać na własną rękę. Oto lista podstawowych, początkowych badań w ciąży:
Grupa krwi, Rh oraz przeciwciała odpornościowe - ważne dla określenia ryzyka konfliktu serologicznego, czyli sytuacji, w której krew matki i dziecka jest niezgodna
Morfologia - pozwala na określenie poziomu hemoglobiny, żelaza, witaminy D, a także wykrycie chorób zakaźnych, takich jak wirusowe zapalenie wątroby, kiła czy HIV
Poziom cukru na czczo, w celu wyeliminowania cukrzycy ciążowej
Odczyn kiłowy (VDRL) – typ badań przesiewowych pomagających wykryć ewentualne zakażenie krętkami kiły
Badanie w kierunku toksoplazmozy i różyczki
Kolejne badania wykonywane są między 11 a 14 tygodniem ciąży. W tym czasie powinno zostać wykonane badanie ultrasonograficzne, które pozwala na ocenę wieku ciążowego, rozwoju płodu, ocenę anatomiczną dziecka, a także wykrycie ewentualnych patologii genetycznych. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić wykonanie testu PAPP-a z próbki krwi. Nie jest to więc badanie inwazyjne, ale refundowane jest przez NFZ w określonych przypadkach (m.in. po 35. roku życia lub gdy miały miejsce komplikacje przy wcześniejszych ciążach).
W kolejnych tygodniach ciąży (15-20 tydzień) warto wykonać badanie morfologii krwi oraz badanie na czystość pochwy. Badanie to pozwala na ocenę flory bakteryjnej i wykrycie możliwych zakażeń dróg rodnych.
Przed planowanym terminem porodu (27-32 tydzień) przyszła mama powinna wykonać cykliczne badania, w tym badania moczu i morfologię krwi, a także badanie na przeciwciała odpornościowe oraz badanie ultrasonograficzne. Warto skonsultować się z lekarzem, który wskaże, jakie badania są najważniejsze dla zapewnienia bezpieczeństwa mamie i dziecku.
W trzecim trymestrze ciąży (33-37 tydzień) powtarzamy badania krwi, wykonujemy badanie ogólne moczu, badanie czystości pochwy, antygen HBs oraz badanie w kierunku HIV. W tym czasie ginekolog może zdecydować również o wykonaniu pierwszego badania KTG - jest to badanie polegające na monitorowaniu czynności serca płodu z jednoczesnym zapisem czynności skurczowej macicy. Pod koniec 37. tygodnia zostanie zlecone również badanie w kierunku GBS, czyli posiew na obecność paciorkowca.
Bezpieczeństwo to podstawa
Poza podstawowymi badaniami, w ciąży można wykonać także badania w kierunku wad uwarunkowanych genetycznie, np. test na Zespół Downa. Być może mnogość badań, które kobieta musi wykonać w trakcie ciąży może początkowo wydawać się przytłaczająca, ale ich wykonanie jest zalecane ze względu na bezpieczeństwo mamy i maluszka. Na początkowych etapach ciąży warto odwiedzać swojego ginekologa raz w miesiącu. Po trzecim trymestrze, częstotliwość wizyt powinna zwiększyć się do dwóch w miesiącu.