Czy znasz standardy opieki okołoporodowej?

Wprowadzony na mocy Rozporządzenia Ministra Zdrowia Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej (SOOO) określa elementy organizacji opieki mającej na celu zapewnienie dobrego stanu zdrowia matki i dziecka, co oznacza, że w SOOO znajdują się m.in. zapisy dotyczące ciąży, łagodzenia bólu porodowego czy zasad organizacji pracy personelu w trudnych przypadkach. Warto, by każda przyszła mama zapoznała się z prawami, jakie jej przysługują. Standardy opieki okołoporodowej można nakreślić wokół trzech głównych obszarów:

• okresu ciąży,
• porodu,
• opieki nad mamą i noworodkiem.

Zmiany w podejściu do opieki w tych zakresach mają na celu poprawę komfortu i bezpieczeństwa kobiety rodzącej oraz zapewnienie właściwej organizacji i warunków opieki nad nią i dzieckiem.

Standardy opieki okołoporodowej podczas ciąży

Możesz wybrać, gdzie chcesz prowadzić ciążę oraz kto będzie sprawował nad Tobą opiekę - lekarz ginekolog czy położna. Od 2017 roku, prowadzenie ciąży przez położne jest refundowane przez NFZ, a w ramach nowych standardów ich opieka jest pełnoprawną usługą skierowaną do kobiet, których ciąża przebiega prawidłowo, bez żadnych komplikacji. Pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży powinnaś też wybrać położną środowiskową, która będzie odpowiedzialna za przygotowanie Cię do porodu oraz opiekę nad Tobą i maleństwem w okresie połogu.

Możesz wybrać także miejsce porodu – nie musi to być wyłącznie szpital, możesz chcieć rodzić w domu własnym lub tzw. domu narodzin. Pamiętaj tylko, że porody domowe nie są objęte ubezpieczeniem. Liczba wizyt lekarskich (lub u położnej), o jeśli nie zachodzi potrzeba częstszych konsultacji, powinna wynosić ok. 10 – pierwsza z nich powinna mieć miejsce do 10. tygodnia ciąży. Czeka Cię obowiązkowo trzy badania USG (pomiędzy 11.-14. tygodniem ciąży, pomiędzy 18. – 22. oraz pomiędzy 27.- 32. tygodniem ciąży). W przypadku, gdy ciąża trwa dłużej niż 40 tygodni, obowiązkowe jest przeprowadzenie dodatkowego USG. Ciężarne po 40. tygodniu monitorowane są za pomocą KTG i USG, jednak już bez konieczności hospitalizacji, a w warunkach ambulatoryjnych. Obecne standardy dbają również o Twoją kondycję psychiczną – większy nacisk kładziony jest na zminimalizowanie wystąpienia depresji poporodowej.

Twój stan emocjonalny nie jest tematem tabu, ale przedmiotem rzeczowej, fachowej rozmowy i masz prawo mówić głośno o swoich obawach, a nawet strachu. Jest to element edukacji przedporodowej, który obejmuje zagadnienia związane z fizjologią, jak i sferą emocjonalną procesu ciąży. Przy udziale położnej środowiskowej lub lekarza powinnaś przygotować plan porodu, mając na uwadze swoje potrzeby i oczekiwania wobec porodu, jak np. sposobu łagodzenia bólu, pozycji porodu, ochrony krocza czy obecności przy Tobie bliskiej osoby (oczywiście w zależności od stanu zdrowia i sytuacji pandemicznej).

Standardy opieki okołoporodowej podczas porodu

Masz prawo do poszanowania Twojej godności i intymności oraz możesz domagać się wyczerpujących informacji na temat toczących się działań, procedur czy realizacji planu porodu. Powinnaś być także poinformowana o dostępnych metodach łagodzenia bólu, mając jednocześnie możliwość decyzji o podejściu niefarmakologicznym, ze wskazaniem na ruch, masaż, immersję wodną a nawet akupunkturę lub akupresurę.

Ingerencja w poród fizjologiczny jest dopuszczalna tylko w uzasadnionych przypadkach. Jeśli nie ma medycznych wskazań, personel medyczny powinien wystrzegać się niepotrzebnego przekłuwania pęcherza płodowego, aplikowania oksytocyny, opioidów, nacinania krocza czy cięcia cesarskiego. To Ty także decydujesz o kwestii golenia krocza i lewatywy oraz pozycji wygodnej do parcia, które powinno przebiegać w sposób spontaniczny, a nie wymuszony. Może towarzyszyć Ci bliska, dowolnie wskazana przez Ciebie osoba i wcale nie musi to być partner, a decyzję o spożywaniu posiłków podejmujesz wraz z osobą sprawującą nad Tobą opiekę.

Standardy opieki okołoporodowej: Narodziny i opieka nad noworodkiem

Wasze wspólne chwile są kluczowe od momentu narodzin, dlatego jeśli stan mamy i dziecka na to pozwala, zaleca się kontakt skóra do skóry na ok. 2 godziny – jest to czas na wzajemne oswojenie się z sytuacją oraz na zainicjowanie karmienia. Ocena stanu maluszka w oparciu o skalę APGAR powinna odbyć się podczas gdy leży on na Twoim brzuchu.

Noworodek powinien otrzymać witaminę K, witaminę D, szczepienia obowiązkowe oraz mieć zabezpieczony przedni odcinek oka (zabieg Credego). W ciągu pierwszych 12 godzin życia, Twoje dziecko powinno zostać poddane dokładnemu badaniu przez lekarza pediatrę lub neonatologa i masz prawo być przy wszystkich zabiegach, jakie będą miały miejsce.

Jeśli z jakichś powodów dziecko nie będzie mogło być karmione mlekiem matki, zaleca się podawanie mleka z banku mleka a nie glukozy, wody, mieszanki czy mleka modyfikowanego, które może być podawane wyłącznie na skutek zalecenia lekarza w medycznie uzasadnionych przypadkach lub na wyraźną prośbę matki. Po powrocie do domu powinna odwiedzić Cię wybrana przez Ciebie położna środowiskowa. Powinno mieć to miejsce do 48h. Według obecnych standardów masz prawo do nie mniej niż 4 wizyt patronażowych, podczas których możesz liczyć na pomoc położnej w karmieniu piersią i w pielęgnacji maleństwa.

Określenie standardów opieki okołoporodowej to ważny krok w zakresie dbałości o prawa przysługujące ciężarnym. Dokument powstał w oparciu o konsultacje specjalistów z różnych środowisk z uwzględnieniem wytycznych WHO oraz osiągnięć współczesnej medycyny, dlatego warto zapoznać się z jego kompletną treścią i odpowiednio przygotować się do tego wyjątkowego wydarzenia, jakim są narodziny dziecka. Link do pełnego tekstu rozporządzenia znajdziesz tutaj.

Marka Mustela towarzyszy kobietom w ich codziennych macierzyńskich zmaganiach i wspiera je już od początku ciąży. Wiemy, jak ważne jest, aby ciąża i poród były dobrym doświadczeniem dla każdej z nich. Dlatego z radością podjęliśmy współpracę z Fundacją Rodzić po Ludzku, której misją jest wspieranie kobiet w wyrażaniu swoich potrzeb i domaganiu się respektowania ich praw w czasie porodu i opieki okołoporodowej. Wierzymy, że liczne inicjatywy i wspólne działania przyczynią się zmian w polskich szpitalach oraz zwiększenia świadomości wokół praw kobiet w od ciąży do połogu.