Czy znasz standardy opieki okołoporodowej?

W styczniu tego roku weszła w życie ważna aktualizacja dotychczasowych zasad związanych z opieką nad ciężarną. W Standardzie Organizacyjnym Opieki Okołoporodowej (SOOO) znalazły się dodatkowe zapisy dotyczące ciąży, łagodzenia bólu porodowego czy zasad organizacji pracy personelu w trudnych przypadkach. Warto, by każda przyszła mama zapoznała się z prawami, jakie jej przysługują. Standardy opieki okołoporodowej można nakreślić wokół trzech głównych obszarów:

• okresu ciąży,
• porodu,
• opieki nad mamą i noworodkiem.

Zmiany w podejściu do opieki w tych zakresach mają na celu poprawę komfortu i bezpieczeństwa kobiety rodzącej oraz zapewnienie właściwej organizacji i warunków opieki nad nią i dzieckiem.

Standardy opieki okołoporodowej podczas ciąży

Możesz wybrać, gdzie chcesz prowadzić ciążę oraz kto będzie sprawował nad Tobą opiekę - lekarz ginekolog czy położna. Od 2017 roku, prowadzenie ciąży przez położne jest refundowane przez NFZ, a w ramach nowych standardów ich opieka jest pełnoprawną usługą skierowaną do kobiet, których ciąża przebiega prawidłowo, bez żadnych komplikacji. Pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży powinnaś też wybrać położną środowiskową, która będzie odpowiedzialna za przygotowanie Cię do porodu oraz opiekę nad Tobą i maleństwem w okresie połogu.

Możesz wybrać także miejsce porodu – nie musi to być wyłącznie szpital, możesz chcieć rodzić w domu własnym lub tzw. domu narodzin. Pamiętaj tylko, że porody domowe nie są objęte ubezpieczeniem. Liczba wizyt lekarskich (lub u położnej), o jeśli nie zachodzi potrzeba częstszych konsultacji, powinna wynosić ok. 10 – pierwsza z nich powinna mieć miejsce do 10. tygodnia ciąży. Czeka Cię obowiązkowo trzy badania USG (pomiędzy 11.-14. tygodniem ciąży, pomiędzy 18. – 22. oraz pomiędzy 27.- 32. tygodniem ciąży). W przypadku, gdy ciąża trwa dłużej niż 40 tygodni, obowiązkowe jest przeprowadzenie dodatkowego USG. Ciężarne po 40. tygodniu monitorowane są za pomocą KTG i USG, jednak już bez konieczności hospitalizacji, a w warunkach ambulatoryjnych. - Nowe standardy dbają również o Twoją kondycję psychiczną – większy nacisk kładziony jest na zminimalizowanie wystąpienia depresji poporodowej.

Twój stan emocjonalny nie jest tematem tabu, ale przedmiotem rzeczowej, fachowej rozmowy i masz prawo mówić głośno o swoich obawach, a nawet strachu. Jest to element edukacji przedporodowej, który obejmuje zagadnienia związane z fizjologią, jak i sferą emocjonalną procesu ciąży. - Przy udziale położnej środowiskowej lub lekarza powinnaś przygotować plan porodu, mając na uwadze swoje potrzeby i oczekiwania wobec porodu, jak np. sposobu łagodzenia bólu, pozycji porodu, ochrony krocza czy obecności przy Tobie bliskiej osoby.

Standardy opieki okołoporodowej podczas porodu

Masz prawo do poszanowania Twojej godności i intymności oraz możesz domagać się wyczerpujących informacji na temat toczących się działań, procedur czy realizacji planu porodu. Powinnaś być także poinformowana o dostępnych metodach łagodzenia ból, mając jednocześnie możliwość decyzji o podejściu niefarmakologicznym, ze wskazaniem na ruch, masaż, immersję wodną a nawet akupunkturę lub akupresurę.

Ingerencja w poród fizjologiczny jest dopuszczalna tylko w uzasadnionych przypadkach. Jeśli nie ma medycznych wskazań, personel medyczny powinien wystrzegać się niepotrzebnego przekłuwania pęcherza płodowego, aplikowania oksytocyny, opioidów, nacinania krocza czy cięcia cesarskiego. To Ty także decydujesz o kwestii golenia krocza i lewatywy oraz pozycji wygodnej do parcia, które powinno przebiegać w sposób spontaniczny a nie wymuszony. - Może towarzyszyć Ci bliska, dowolnie wskazana przez Ciebie osoba i wcale nie musi to być partner. - Decyzję o spożywaniu posiłków podejmujesz wraz z osobą sprawującą nad Tobą opiekę.

Standardy opieki okołoporodowej: Narodziny i opieka nad noworodkiem

Wasze wspólne chwile są kluczowe od momentu narodzin, dlatego jeśli stan mamy i dziecka na to pozwala, zaleca się kontakt skóra do skóry na ok. 2 godziny – jest to czas na wzajemne oswojenie się z sytuacją oraz na zainicjowanie karmienia. Ocena stanu maluszka w oparciu o skalę APGA powinna odbyć się podczas gdy leży on na Twoim brzuchu. - Noworodek powinien otrzymać witaminę K, witaminę D, szczepienia obowiązkowe oraz mieć zabezpieczony przedni odcinek oka (zabieg Credego). W ciągu pierwszych 12 godzin życia, Twoje dziecko powinno zostać poddane dokładnemu badaniu przez lekarza pediatrę lub neonatologa i masz prawo być przy wszystkich zabiegach, jakie będą miały miejsce.

Jeśli z jakichś powodów dziecko nie będzie mogło być karmione mlekiem matki, zaleca się podawanie mleka z banku mleka a nie glukozy, wody, mieszanki czy mleka modyfikowanego, które może być podawane wyłącznie na skutek zalecenia lekarza w medycznie uzasadnionych przypadkach lub na wyraźną prośbę matki. - Po powrocie do domu powinna odwiedzić Cię wybrana przez Ciebie położna środowiskowa. Powinno mieć to miejsce do 48h. Według nowych standardów masz prawo do 4 wizyt patronażowych, podczas których możesz liczyć na pomoc położnej w karmieniu piersią i w pielęgnacji maleństwa. Aktualizacja standardów opieki okołoporodowej to kolejny ważny krok w zakresie dbałości o prawa przysługujące ciężarnym. Dokument powstał w oparciu o konsultacje specjalistów z różnych środowisk z uwzględnieniem wytycznych WHO oraz osiągnięć współczesnej medycyny, dlatego warto zapoznać się z jego kompletną treścią i odpowiednio przygotować się do tego wyjątkowego wydarzenia, jakim są narodziny dziecka.